منافقان و صدقه (قرآن)نَفَق، ايجاد سوراخى در زمین است كه راه رهايى داشته باشد -همانند سوراخ موش- پايان يافتن و از بين رفتن. نفاق عبارت است از داخل شدن در شرع و دین از راهى و خروج از آن از راه ديگر، اظهار اسلام با اهل آن و مخفى كردن غير اسلام در درون، ظاهر و باطن متفاوت داشتن، دورویی، ریاکاری. [۴]
فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
نفاق هم در ایمان است، هم طاعات، هم معاشرت با مردم. نفاق اعمّ از ریا است. در این مقاله آیات مرتبط با منافقان و صدقه معرفی می‌شوند.۱ - عیب‌جویی در تفسیم صدقاتعیبجویی و طعنه‌زنی منافقان به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله سبب تقسيم صدقات: وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ .... ۲ - خشنودی از دریافت صدقاتخشنودی و رضایت منافقان، در صورت بهره‌مندى از صدقات: وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا ...ضمير «هم» در «منهم» اشاره به منافقان است. ۳ - عصبانیت از عدم دریافت صدقاتخشمگين شدن منافقان، در صورت بى‌بهره ماندن از صدقات: وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ ... وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ. ۴ - نفع منافقان در تقسیم صدقاتقانع بودن منافقان به سهم خود در صدقات، به نفع خود آنان: وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ ... إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ. جواب «لو» محذوف است و تقدير آن چنين بوده: لكان خيراً لهم و أعود. ۵ - پیمان با خدا برای پرداخت صدقهپیمان بستن برخى از منافقان صدر اسلام با خدا، براى پرداخت صدقه در صورت برخوردارى از مال و فضل الهی: وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ. ۶ - بخل در پرداخت صدقهبخل منافقان در پرداخت صدقه، به رغم تعهّد خود، براى صدقه دادن در صورت بهره مندى از فضل خدا: يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ ... وَ الْمُنافِقِينَ ... وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَ ... فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا .... ۷ - اثر ترک صدقهترك صدقه از سوى منافقان، باعث ريشه دار شدن نفاق، در دل و جان آنان: وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ .... ۸ - مشروط كردن پرداخت صدقهمشروط كردن پرداخت صدقه به برخوردارى از مال و ثروت، از ویژگیهای منافقان: وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۲۳۲، برگرفته از مقاله «منافقان و صدقه». |